فشار چشم یکی از عوامل مهم در سلامت چشم و بینایی است. فشار چشم به میزان فشاری گفته میشود که مایعی به نام آکوئوس هومور بر روی دیوارههای چشم وارد میکند. این مایع از پشت چشم به جلو حرکت کرده و از طریق زاویه قرنیه و ایریس خارج میشود. اگر تولید یا خروج این مایع اختلال پیدا کند، فشار چشم افزایش یا کاهش مییابد. فشار چشم معمولا بین ۱۰ تا ۲۱ میلیمتر جیوه است و ممکن است در طول روز تغییر کند. فشار چشم بالا یا کمتر از حد طبیعی میتواند باعث بروز بیماریهای چشمی مختلفی شود. در این مقاله به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان فشار چشم بالا و پایین میپردازیم.
فشار چشم بالا
فشار چشم بالا یا افزایش فشار داخل چشمی (IOP) وقتی رخ میدهد که تولید یا خروج مایع آکوئوس هومور از تعادل خارج شود و باعث انباشت مایع در چشم شود. فشار چشم بالا میتواند به صورت حاد یا مزمن باشد. فشار چشم بالا حاد معمولا در اثر بسته شدن زاویه قرنیه و ایریس به دلیل تورم، التهاب، جراحی، آسیب یا بیماریهای دیگر ایجاد میشود. فشار چشم بالا مزمن ناشی از بیماریهای چشمی مانند گلوکوم، کاتاراکت، یووئیت، رتینوپاتی دیابتی و داروهایی مانند کورتون استروئیدها است. فشار چشم بالا میتواند باعث آسیب به عصب بینایی و کاهش بینایی شود.
علائم فشار چشم بالا
فشار چشم بالا ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فقط با انجام آزمایش فشار چشم توسط پزشک چشم قابل تشخیص باشد. برخی از علائم فشار چشم بالا عبارتند از:
- درد چشم
- سردرد
- تاری دید
- کاهش دید محیطی
- دیدن حلقههای رنگی در اطراف منابع نور
- قرمزی چشم
- تورم یا خشکی چشم
- تهوع و استفراغ
تشخیص فشار چشم بالا
برای تشخیص فشار چشم بالا، پزشک چشم ابتدا سوابق پزشکی و خانوادگی بیمار را میپرسد و سپس معاینه چشم انجام میدهد. معاینه چشم شامل اندازهگیری فشار چشم با استفاده از دستگاهی به نام تونومتر، بررسی زاویه قرنیه و ایریس با استفاده از دستگاهی به نام گونیوسکوپ، بررسی عصب بینایی و دید محیطی با استفاده از دستگاهی به نام پریمتر و بررسی قرنیه، لنز و بستر چشم با استفاده از دستگاهی به نام اسلیت لمپ است.
درمان فشار چشم بالا
درمان فشار چشم بالا بستگی به علت، شدت و نوع آن دارد. درمانهای ممکن عبارتند از:
- داروهای کاهنده فشار چشم مانند قطرههای چشم، قرصها یا تزریقات که با کاهش تولید یا افزایش خروج مایع آکوئوس هومور فشار چشم را کنترل میکنند.
- لیزر یا جراحی که با باز کردن زاویه قرنیه و ایریس یا ایجاد شکافهای جدید در قرنیه برای گرفتن مایع آکوئوس هومور فشار چشم را کاهش میدهند.
- درمان علت اصلی فشار چشم بالا مانند التهاب، آسیب، کاتاراکت، گلوکوم یا بیماریهای دیگر.
فشار چشم پایین
فشار چشم پایین یا کاهش فشار داخل چشمی (IOP) وقتی رخ میدهد که میزان مایع آکوئوس هومور کند و باعث کاهش حجم چشم شود. فشار چشم پایین میتواند به صورت حاد یا مزمن باشد. فشار چشم پایین حاد معمولا در اثر آسیب، جراحی، عفونت، آلرژی، انفجار، سوزش یا داروهایی مانند آنتیهیستامینها ایجاد میشود. فشار چشم پایین مزمن ناشی از بیماریهای چشمی مانند انفالپی چشم، انفیسما چشم، اندوفتالمیت، رتینال دیتاچمنت، یووئیت و داروهایی مانند پروستاگلاندینها است. فشار چشم پایین میتواند باعث تغییر شکل چشم، افتادگی پلک، خشکی چشم و کاهش بینایی شود.
علائم فشار چشم پایین
فشار چشم پایین ممکن است هیچ علامتی نداشته باشد و فقط با انجام آزمایش فشار چشم توسط پزشک چشم قابل تشخیص باشد. برخی از علائم فشار چشم پایین عبارتند از:
- درد چشم
- خارش چشم
- احساس وجود جسم خارجی در چشم
- افتادگی پلک
- تغییر شکل چشم
- کاهش دید مرکزی
- دیدن خطوط موجدار
تشخیص فشار چشم پایین
برای تشخیص فشار چشم پایین، پزشک چشم ابتدا سوابق پزشکی و خانوادگی بیمار را میپرسد و سپس معاینه چشم انجام میدهد. معاینه چشم شامل اندازهگیری فشار چشم با استفاده از دستگاهی به نام تونومتر، بررسی شکل و اندازه چشم با استفاده از دستگاهی به نام کراتومتر، بررسی پلک و مژهها با استفاده از دستگاهی به نام بلفاروسکوپ، بررسی قرنیه، لنز و بستر چشم با استفاده از دستگاهی به نام اسلیت لمپ و بررسی عصب بینایی و دید مرکزی با استفاده از دستگاهی به نام افتالموسکوپ است.
درمان فشار چشم پایین
درمان فشار چشم پایین بستگی به علت، شدت و نوع آن دارد. درمانهای ممکن عبارتند از:
- داروهای افزاینده فشار چشم مانند قطرههای چشم، قرصها یا تزریقات که با افزایش تولید یا کاهش خروج مایع آکوئوس هومور فشار چشم را کنترل میکنند.
- لیزر یا جراحی که با ترمیم زخم، برطرف کردن نشت، ایجاد پوشش مصنوعی یا انتقال بافت برای پر کردن حفرههای چشم فشار چشم را افزایش میدهند.
- درمان علت اصلی فشار چشم پایین مانند آسیب، عفونت، آلرژی، انفالپی چشم، انفیسما چشم، اندوفتالمیت، رتینال دیتاچمنت، یووئیت و داروهای دیگر.
معرفی بهترین چشم پزشکان ایران برای درمان فشار چشم
انتخاب بهترین چشم پزشک برای درمان فشار چشم به عوامل مختلفی مانند محل سکونت شما، سابقه پزشکی، نوع و شدت بیماری و … بستگی دارد. در اینجا لیستی از برخی از بهترین چشم پزشکان ایران برای درمان فشار چشم به همراه تخصص و محل فعالیت آنها ارائه میشود:
- دکتر علی توللی متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ شبکیه (ویتره و رتین)، فلوشیپ سرطان شناسی چشم (افتالموانکولوژی)، ایشان با سابقهی درخشان در درمان فشار چشم، به بیماران خدمات ارائه میدهند و با معاینات دقیق و تجویز داروهای مناسب، به کنترل و درمان این بیماری کمک میکنند.
آدرس: شیراز، چهارراه ستارخان، کوچه 19 زرگری
تلفن: 07136270813
 |
- دکتر محسن کاظمی مقدم متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ شبکیه (ویتره و رتین)، ایشان با بهرهگیری از دانش و تجربهی خود در زمینهی درمان فشار چشم، به بیماران در بهبود این بیماری یاری میرسانند و با ارائهی خدمات تخصصی، به حفظ سلامت چشم آنها کمک میکنند.
آدرس: تهران، خیابان کارگر شمالی، مقابل دانشکده اقتصاد، نبش خیابان دوم، پلاک 1839
تلفن: 02188020106
 |
- دکتر بهروز سعیدیان متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ شبکیه (ویتره و رتین)، ایشان با تخصص و مهارت بالا در درمان فشار چشم، به بیماران خدمات تشخیصی و درمانی ارائه میدهند و با استفاده از روشهای مختلف، به کنترل و درمان این بیماری کمک میکنند.
آدرس: کرج، عظیمیه، میدان مهران، جنب بیمارستان تخت جمشید، ساختمان پزشکان دی، طبقه پنجم، واحد 18
تلفن: 09902148700 – 02145186667
 |
- دکتر بهروز قدیری متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ جراحی شبکیه و لیزر، ایشان با سابقهی طولانی در درمان فشار چشم، به بیماران در رهایی از این بیماری یاری میرسانند و با ارائهی خدمات تخصصی، به حفظ سلامت بینایی آنها کمک میکنند.
آدرس: کرمان، خیابان شریعتی، خیابان عباس صباحی(شهید فولادی)، ساختمان پزشکان صبا
تلفن: 03432222461 – 09387178604
 |
- دکتر امیرحسین ملازاده متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ گلوکوم (آب سیاه)، ایشان با استفاده از جدیدترین روشهای درمان فشار چشم، به بیماران خدمات ارائه میدهند و با اتکا به دانش و تجربهی خود، به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک میکنند.
آدرس: اصفهان، خیابان حکیم نظامی، خیابان محتشم کاشانی، نبش کوچه گلشن (شماره 24)، کلینیک چشم پزشکی دیدآوران، طبقه چهارم
تلفن: 09135065463
 |
- دکتر ارسلان مهدی پور متخصص چشم پزشکی، ایشان با تعهد و تخصص خود در درمان فشار چشم، به بیماران در حفظ سلامت چشم و بینایی یاری میرسانند و با ارائهی خدمات تخصصی، به بهبود این بیماری کمک میکنند.
آدرس: تهران،تهرانپارس،فلکه سوم،روبروی بیمارستان تهرانپارس،ساختمان 159
تلفن: 02177867970
 |
- دکتر جواد فریمانی متخصص چشم پزشکی، ایشان با صبر و حوصله و دقت بالا، به بررسی و درمان بیماری فشار چشم در بیماران میپردازند و با ارائهی خدمات تخصصی، به حفظ سلامت چشم آنها کمک میکنند.
آدرس: مشهد،30متری طلاب، مفتح 3، ساختمان پزشکان توس
تلفن: 05132709080-09105146036
 |
- دکتر فروزان یزدی زاده متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ قرنیه و خارج چشمی، ایشان با تخصص و مهارت بالا در زمینهی درمان فشار چشم، به بیماران خدمات تشخیصی و درمانی ارائه میدهند و با استفاده از روشهای مختلف، به کنترل و درمان این بیماری کمک میکنند.
آدرس: اهواز، کیانپارس، فلکه دوم، نبش سروش شرقی، ساختمان پزشکان شهاب، طبقه 6
تلفن: 06133339584-06133335213
 |
- دکتر آراز محمدزاده متخصص چشم پزشکی، فلوشیپ شبکیه (ویتره و رتین)، ایشان با استفاده از جدیدترین روشهای درمان فشار چشم، به بیماران خدمات ارائه میدهند و با اتکا به دانش و تجربهی خود، به بهبود کیفیت زندگی آنها کمک میکنند.
آدرس: تبریز، کمربندی میانی، پل پیشقدم، کلینیک فوق تخصصی سلامت، طبقه 4
تلفن: 04133259630-09198341057
 |
- دکتر سید حامد فقیهی متخصص چشم پزشکی، ایشان با تعهد و تخصص خود در درمان فشار چشم، به بیماران در حفظ سلامت چشم و بینایی یاری میرسانند و با ارائهی خدمات تخصصی، به بهبود این بیماری کمک میکنند.
آدرس: بوشهر خیابان امام خمینی درمانگاه محمد رسول الله طبقه چهارم
تلفن: 09175946858
 |
نتیجهگیری
فشار چشم یکی از عوامل مهم در سلامت چشم و بینایی است. فشار چشم معمولا بین ۱۰ تا ۲۱ میلیمتر جیوه است و ممکن است در طول روز تغییر کند. فشار چشم بالا یا پایین میتواند باعث بروز بیماریهای چشمی مختلفی شود. برای اندازهگیری فشار چشم، معاینه چشم توسط پزشک چشم لازم است. درمان فشار چشم بالا یا پایین بستگی به علت، شدت و نوع آن دارد و ممکن است شامل دارو، لیزر یا جراحی باشد. برای حفظ سلامت چشم و پیشگیری از بیماریهای چشمی، توصیه میشود که به صورت منظم معاینه چشم انجام دهید و از چشمهای خود مراقبت کنید.